Քասաղի Կիրճը
ՔԱՍԱՂ
Քասաղի կիրճը բնապատմական բնության հուշարձան է Հայաստանի Հանրապետությունում: Բնության հուշարձանը գտնվում է Արագածոտնի մարզում՝ Օհանավան գյուղում։ Այն գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Բնապահպանության նախարարության բնության պետական հուշարձանների ցանկում, ներառվել է 2008 թվականի օգոստոսի 14-ին ընդունված «Հայաստանի Հանրապետության բնության հուշարձանների ցանկը հաստատելու մասին» ՀՀ Կառավարության որոշման համաձայն:Կիրճն ունի 100 մ խորություն: Վերին հատվածի չոր բնապատկերը ներքևում արագորեն փոխակերպվում է անտառաշերտի, ինչը էկոհամակարգի բազմազանության վկայությունն է: Այս տեղանքը հատկապես գրավում է գետնիվեր արշավի սիրահարներին:Դեպի կիրճ տանող ճանապահին երևում են Աշտարակի բաղնիքները (18-19 դդ.)` գմբեթանման ծածկով շինություններ, որոնք ժամանակին ակտիվորեն գործել են` օգտագործելով ձորի տաք հանքային աղբյուրները:Քասաղ գետի վրայով անցնում է միջնադարյան կամուրջը (1661 թ.): Այդ սև ու սպիտակ քարերի համադրությամբ կառույցը ժամանակին ապահովում էր Արարատյան դաշտի և Հայաստանի հյուսիսային շրջանների միջև ողջ հաղորդակցությունը: Առանձնանում է իր եռաթռիչք հորիվածքով: Կամուրջը գտնվում է ռազմավարական տեսանկյունից կարևոր տեղանքում, ինչի մասին է վկայում վերևից բացվող տեսարանը: Շրջակայքում երևում են բարձրաբերձ անառիկ ժայռեր, իսկ վերևում պահպանվել են ուրարտական ամրոցի քարե մնացորդները: Ունենալով իշխող դիրք շրջակայքի նկատմամբ` ուրարտական ամրոցը հազարամյակներ շարունակ բարձրունքից հսկել է շրջակա տարածքը:Ամրոցից ներքև երևում է ոչ այնքան ուշագրավ, սակայն կարևոր մի շինություն` Ք.ա. 7-րդ դարում կառուցված ուրարտական ջրանցքը, որը ավելի քան 2600 տարի լեռնային սառնորակ ջուրը հասցնում էր Աշտարակի հողատարածքներ: Ջրանցքը ուրարտացիների ինժեներական մտքի նվաճումներից է: Ոմանք այն համարում են Շամիրամի ջրանցքի մի հատվածը` կառուցված առասպելական Շամիրամի կողմից, որով սնուցում էր Վանը շրջապատող հողատարածքները: Չի բացառվում, որ այստեղ ժամանակին եղել են ավելի վաղ շրջանում կառուցված ոռոգման ջրանցքներ, ընտանի ցորենի արտեր և այլ մշակովի տարածքներ, որոնք յուրացվել են ուրարտացիներից 5000 (կամ ավելի) տարիներ առաջ: Ներկայիս կառույցը, սակայն, վերագրվում է ուրարտական ժամանակաշրջանին, իսկ ժամանակակից ջրանցքը նույն ճանապարհով է անցնում:Անմիջապես կամրջի հարևանությամբ է գտնվում Աշտարակի ջրաղացի միջնադարյան, երկար, ցածր քարե կառույցը, որը վերանորոգվել է և կարճ ժամանակ բացօթյա ազգագրական, գյուղի գլխավոր շինությունն է եղել: Թեև ջրաղացն այժմ չի գործում, սակայն շարունակում է հատուկ շունչ հաղորդել այս տարածքներին: Ջրաղացից գեղատեսիլ տեսարան է բացվում դեպի գետը և կիրճը:
Նյութը
Comments
Post a Comment